Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

To furnish with something

  • 1 armo

    armo, āvi, ātum, 1, v. a. [arma].
    I.
    A.. Lit., to furnish with weapons, to arm, equip, aliquem or aliquem aliquā re:

    cum in pace multitudinem hominum coëgerit, armārit, instruxerit,

    Cic. Caecin. 12:

    milites armari jubet,

    Caes. B. C. 1, 28:

    ut quemque casus armaverat, sparos aut lanceas portabant,

    Sall. C. 56, 3:

    copias,

    id. J. 13, 2:

    agrestīsque manus armat sparus,

    Verg. A. 11, 682:

    quos e gente suorum armet,

    Ov. M. 14, 464; 12, 614: milites iis armis armare, Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12:

    nunc tela, nunc saxa, quibus eos adfatim locus ipse armabat, etc.,

    Liv. 9, 35:

    se spoliis,

    Verg. A. 2, 395:

    manus ense,

    Val. Fl. 2, 182:

    aliquem facibus,

    Flor. 3, 12, 13:

    apes aculeis,

    Plin. 11, 28, 33, § 46; so,

    aliquid aliquā re: ferrum armare veneno,

    Verg. A. 9, 773:

    calamos veneno,

    id. ib. 10, 140:

    pontum vinclis,

    Manil. 5, 657 al. —Followed by in, contra, adversus:

    egentes in locupletes, perditi in bonos, servi in dominos armabantur,

    Cic. Planc. 35; id. Mil. 25; id. Att. 8, 3, 3:

    delecta juventus contra Milonis impetum armata est,

    id. Mil. 25; for adversus, v. infra. —That for which one is armed, with in or ad:

    unanimos armare in proelia fratres,

    Verg. A. 7, 335:

    armate viros ad pugnam,

    Vulg. Num. 31, 3.—
    B.
    Trop.
    1.
    To arm, equip, furnish:

    temeritatem concitatae multitudinis auctoritate publicā armare,

    Cic. Mil. 1:

    cogitavit, quibus accusatorem rebus armaret,

    id. Clu. 67: te ad omnia summum ingenium armavit, Caecil. ap. Cic. Fam. 6, 7:

    Pompeium senatūs auctoritas, Caesarem militum armavit fiducia,

    Vell. 2, 49:

    ferae gentes non telis magis quam suo caelo, suo sidere armantur,

    Plin. Pan. 12, 3:

    sese eloquentiā,

    Cic. Inv. 1, 1:

    se imprudentiā alicujus,

    Nep. Dion, 8, 3:

    irā,

    Ov. M. 13, 544:

    eā cogitatione armamini,

    Vulg. 1 Pet. 4, 1:

    Archilochum proprio rabies armavit iambo,

    Hor. A. P. 79:

    nugis armatus,

    armed with nonsense, id. Ep. 1, 18, 16:

    armata dolis mens,

    Sil. 1, 183; cf. id. 11, 6; 15, 682.—
    2.
    To excite, stir up, rouse, provoke; constr. with adversus, ad or in:

    (Hannibal) regem armavit et exercuit adversus Romanos,

    Nep. Hann. 10, 1:

    aliquem ad omnia armare,

    Cic. Fam. 6, 7:

    Claudii sententia consules armabat in tribunos,

    Liv. 4, 6; so id. 3, 57:

    Quid vos in fata parentis Armat?

    Ov. M. 7, 347:

    mixtus dolor et pudor armat in hostes,

    Verg. A. 10, 398:

    in exitium rei publicae,

    Flor. 3, 12, 13; 4, 2, 1.—
    II.
    To furnish with something needful, esp. with the munitions of war, to fit out, equip:

    ea, quae sunt usui ad armandas naves, ex Hispaniā adportari jubet,

    Caes. B. G. 5, 1:

    muri propugnaculis armabantur,

    Liv. 30, 9: Claudius triremes quadriremesque [p. 164] et undeviginti hominum milia armavit, Tac. A. 12, 56.—Hence, armātus, a, um, P. a., armed, equipped, fitted with armor (opp. inermis, togatus, q. v.); also subst.: armātus, i, m., an armed man, a solier, = miles.
    A.
    Adj.
    1.
    Lit.:

    armatos, si Latine loqui volumus, quos appellare vere possumus? opinor eos, qui scutis telisque parati ornatique sunt,

    Cic. Caecin. 21, 60: cum animatus iero satis armatus sum, Att. ap. Non. p. 233, 18;

    p. 495, 23: armati pergemus,

    Vulg. Num. 32, 32; ib. Judith, 9, 6: ab dracontis stirpe armatā exortus, Att. ap. Non. p. 426, 2:

    armata manus,

    Lucr. 2, 629; so id. 2, 636; 2, 640; 5, 1297; cf. id. 5, 1292:

    saepe ipsa plebes armata a patribus secessit,

    Sall. C. 33, 4:

    contra injurias armatus ire,

    id. J. 31, 6:

    facibus armatus,

    Liv. 5, 7:

    armatus falce,

    Tib. 1, 4, 8:

    classes armatae,

    Verg. G. 1, 255:

    armatus cornu,

    Plin. 11, 37, 45, § 128.—
    2.
    Meton.:

    armati anni,

    i. e. years spent in war, Sil. 11, 591.— Trop.: excitati, erecti, armati animis, armed, furnished, etc., Cic. Phil. 7, 9, 26.—In the sup. only twice, and referring to the pos. armatus in connection with it ( comp. and adv. never used), Cic. Caecin. 21, 61 (v. the passage in its connection):

    tam tibi par sum quam multis armatissimis nudi aut leviter armati,

    Sen. Ben. 5, 4.—
    B.
    Subst.: gravidus armatis equus (sc. Trojanus), Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 97 Müll.): armatos educere, id. ap. Non. p. 355, 16:

    navem triremem armatis ornat,

    Nep. Dion, 9, 2:

    decem milia armatorum,

    id. Milt. 5, 1; so Vulg. Exod. 38, 25:

    armatis in litora expositis,

    Liv. 37, 28; 42, 51; 9, 24; Suet. Caes. 30.

    Lewis & Short latin dictionary > armo

  • 2 adstruo

    a-strŭo ( ads-, Merk., Halm, Dinter), struxi, structum, 3, v. a., to build near or in addition to a thing, to add (mostly in prose and post-Aug.; never in Cic.).
    I.
    Lit.:

    cum veteri adstruitur recens aedificium,

    Col. 1, 5 fin.:

    utrique (villae) quae desunt,

    Plin. Ep. 9, 7 fin.: sicut ante secunda fortuna tot victorias adstruxerat;

    ita nunc adversa destruens quae cumulaverat,

    Just. 23, 3:

    medicamentum adstruere,

    Scrib. Comp. 227.—
    II.
    In gen.
    A.
    To add to:

    adstrue formae,

    Ov. A. A. 2, 119: victus ab [p. 185] eo Pharnaces vix quicquam gloriae ejus adstruxit, Vell. 2, 55:

    aliquid magnificentiae,

    Plin. 9, 35, 58, § 119; so,

    dignitati,

    Plin. Ep. 3, 2, 5:

    famae,

    id. ib. 4, 17, 7:

    felicitati,

    id. Pan. 74, 2:

    alicui laudem,

    id. ib. 46, 8:

    alicui nobilitatem ac decus,

    Tac. H. 1, 78:

    consulari ac triumphalibus ornamentis praedito quid aliud adstruere fortuna poterat?

    id. Agr. 44:

    adstruit auditis... pavor,

    Sil. 4, 8:

    ut quae Neroni falsus adstruit scriptor,

    ascribes, imputes, Mart. 3, 20:

    ut Livium quoque priorum aetati adstruas, i.e. annumeres,

    Vell. 1, 17.—
    B.
    To furnish with something (syn. instruo):

    contignationem laterculo adstruxerunt,

    covered, fastened, Caes. B. C. 2, 9.— Trop.:

    aliquem falsis criminibus,

    i.e. to charge, Curt. 10, 1.
    The signif.
    affirmare, which Agroet. p. 2268 P., and Beda, p. 2334 P. give, is found in no Lat. author; for in Plin. 12, 18, 41, § 83, instead of adstruxerunt, it is better to read adseverant; v. Sillig ad h. l.; so also Jan.

    Lewis & Short latin dictionary > adstruo

  • 3 astruo

    a-strŭo ( ads-, Merk., Halm, Dinter), struxi, structum, 3, v. a., to build near or in addition to a thing, to add (mostly in prose and post-Aug.; never in Cic.).
    I.
    Lit.:

    cum veteri adstruitur recens aedificium,

    Col. 1, 5 fin.:

    utrique (villae) quae desunt,

    Plin. Ep. 9, 7 fin.: sicut ante secunda fortuna tot victorias adstruxerat;

    ita nunc adversa destruens quae cumulaverat,

    Just. 23, 3:

    medicamentum adstruere,

    Scrib. Comp. 227.—
    II.
    In gen.
    A.
    To add to:

    adstrue formae,

    Ov. A. A. 2, 119: victus ab [p. 185] eo Pharnaces vix quicquam gloriae ejus adstruxit, Vell. 2, 55:

    aliquid magnificentiae,

    Plin. 9, 35, 58, § 119; so,

    dignitati,

    Plin. Ep. 3, 2, 5:

    famae,

    id. ib. 4, 17, 7:

    felicitati,

    id. Pan. 74, 2:

    alicui laudem,

    id. ib. 46, 8:

    alicui nobilitatem ac decus,

    Tac. H. 1, 78:

    consulari ac triumphalibus ornamentis praedito quid aliud adstruere fortuna poterat?

    id. Agr. 44:

    adstruit auditis... pavor,

    Sil. 4, 8:

    ut quae Neroni falsus adstruit scriptor,

    ascribes, imputes, Mart. 3, 20:

    ut Livium quoque priorum aetati adstruas, i.e. annumeres,

    Vell. 1, 17.—
    B.
    To furnish with something (syn. instruo):

    contignationem laterculo adstruxerunt,

    covered, fastened, Caes. B. C. 2, 9.— Trop.:

    aliquem falsis criminibus,

    i.e. to charge, Curt. 10, 1.
    The signif.
    affirmare, which Agroet. p. 2268 P., and Beda, p. 2334 P. give, is found in no Lat. author; for in Plin. 12, 18, 41, § 83, instead of adstruxerunt, it is better to read adseverant; v. Sillig ad h. l.; so also Jan.

    Lewis & Short latin dictionary > astruo

  • 4 augeo

    augĕo, auxi, auctum, 2, v. a. and n. ( perf subj. auxitis = auxeritis, Liv. 29, 27: auceta: saepe aucta, Paul. ex Fest. p. 25 Müll.; v. Müll. ad h. l.) [Gr. auxô auxanô; Lith. augu, and augmu = growth; Sanscr. vaksh; Goth. vahsjan, and auka = growth; Germ. wachsen; Engl. wax; also allied to vegeo vegetus, vigeo vigor, vigil [p. 204] v. Curt. pp. 67, 186 sq., and Bopp, Gloss. p. 304 b].
    I.
    Act., to increase, to nourish (orig., to produce, bring forth that not already in existence; in which signification only the derivative auctor is now found).
    A.
    1.. To increase, enlarge, augment, strengthen, advance that which is already in existence (class. in prose and poetry; syn.: adaugeo, amplio, amplifico): Quicquid est hoc, omnia animat, format, alit, auget, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57, 131:

    cibus auget corpus alitque,

    Lucr. 1, 859:

    redductum (animale genus) daedala tellus alit atque auget generatim pabula praebens,

    id. 1, 229; 5, 220; 5, 322;

    6, 946: virīs,

    id. 6, 342:

    in augendā re,

    Cic. Rab. Post. 2; 14; so,

    in augendā obruitur re,

    Hor. Ep. 1, 16, 68:

    rem strenuus auge,

    increase your gains, id. ib. 1, 7, 71:

    opes,

    Nep. Thras. 2, 4:

    possessiones,

    id. Att. 12, 2:

    divitias,

    Vulg. Prov 22, 16:

    dotem et munera,

    ib. Gen. 34, 12:

    rem publicam agris,

    Cic. Rosc. Am. 18; so Tac. H 1, 79:

    aerarium,

    id. A. 3, 25:

    vallum et turres,

    id. H. 4, 35:

    classem,

    Suet. Ner. 3:

    tributa,

    id. Vesp. 16:

    pretium,

    Vulg. Ezech. 16, 31:

    numerum,

    Suet. Aug. 37, and Vulg. Deut. 20, 19 al.:

    morbum,

    Ter. Hec. 3, 1, 54:

    suspitionem,

    id. Eun. 3, 1, 46; Suet. Tit. 5:

    industriam,

    Ter. Ad. prol. 25:

    molestiam,

    Cic. Fl. 12:

    dolorem alicui,

    id. Att. 11, 22 vitium ventris, id. Cael. 19:

    peccatum,

    Vulg. Exod. 9, 34:

    furorem,

    ib. Num. 32, 14:

    benevolentiam,

    Cic. Lael. 9, 30: animum alicujus, to increase one ' s courage, id. Att. 10, 14; so,

    animos,

    Stat. Th. 10, 23:

    vocem,

    to strengthen, raise, Suet. Claud. 33; id. Ner. 20' hostias, to increase, multiply, id. Aug. 96:

    ego te augebo et multiplicabo,

    Vulg. Gen. 48, 4 al. — Poet.:

    nuper et istae Auxerunt volucrum victae certamine turbam,

    i. e. have been changed into birds, Ov. M. 5, 301.—
    2.
    Trop., to magnify, to exalt, to extol, embellish, to praise (syn.:

    laudo, laude afficere, verbis extollere, orno): homo tenuis non verbis auget suum munus, sed etiam extenuat,

    Cic. Off. 2, 20, 70:

    aliquid augere atque ornare,

    id. de Or. 1, 21, 94; so,

    rem laudando,

    id. Brut. 12, 47:

    munus principis,

    Plin. Pan. 38 al. —
    B.
    Aliquem (aliquid) aliquā re, to furaish abundantly with something, to heap upon, give to, to enrich, endow, bless, load with: lunae pars ignibus aucta, the part that is entirely filled with fire, Lucr 5, 722: 3. 630: Tantā laetitiā auctus sum, ut nil constet, poët, ap. Cic. Fin. 2, 4, 14 oaque vos omnia bene juvetis, bonis auctibus auxitis, old form of prayer in Liv. 29, 27:

    alter te scientia augere potest, altera exemplis,

    the one can enrich you with learning, the other furnish you with examples, Cic. Off. 1, 1, 1:

    aliquid divitiis,

    id. Agr. 2, 26, 69:

    commodis,

    id. Phil. 11, 14 fin.:

    senectus augeri solet consilio, auctoritate, sententiā,

    id. Sen. 6, 17:

    gratulatione,

    id. Phil. 14, 6:

    honore,

    id. ib. 9, 6:

    honoribus,

    Hor. S. 1, 6, 11; so Tac. A. 6, 8:

    honoribus praemiisque,

    Suet. Caes. 52; id. Vit. 5: augeri damno, to be enriched with a loss (said comically), Ter. Heaut. 4, 1, 15:

    liberalitate,

    Tac. A. 3, 8:

    largitione,

    id. ib. 13, 18:

    nomine imperatorio,

    id. ib. 1, 3:

    cognomento Augustae,

    id. ib. 12, 26 et saep.—Also without abl.:

    Di me equidem omnes adjuvant, augent, amant,

    Plaut. Men. 3, 3, 27, and id. Ep. 2, 2, 8:

    aliquem augere atque ornare,

    to advance, Cic. Fam. 7, 17:

    aut augendi alterius aut minuendi sui causā aliquid dicere,

    id. Part. Or. 6, 22 solum te commendat augetque temporis spatium, honors, Plin. Pan. 24; so id. ib. 26; Suet. Claud. 12.—
    C.
    In the lang. of religion, t. t. (like mactare, adolere, etc.), to honor, reverence, worship by offerings:

    Aliquid cedo, Qui vicini hanc nostram augeam aram [Apoliinis],

    Plaut. Merc. 4, 1, 10:

    si quā ipse meis venatibus auxi, etc.,

    Verg. A. 9, 407.—
    II.
    Neutr., to grow, increase, become greater (rare; syn.: augesco, cresco, incresco; on this use of vbs. com. act., v. Ellis ad Cat. 22, 11): eo res eorum auxit, Cato ap. Gell. 18, 12, 7:

    usque adeo parcunt fetus augentque labore,

    Lucr. 2, 1163:

    ignoscendo populi Romani magnitudinem auxisse,

    Sall. H. 1 (Fragm. Orat. Philipp. contra Lepid. §

    6): O decus eximium magnis virtutibus augens,

    Cat. 64, 323:

    balnea Romae ad infinitum auxere numerum,

    Plin. 36, 15, 24, § 122; 2, 16, 13, § 71:

    veram potentiam augere,

    Tac. A. 4, 41 (Halm, augeri).—Hence, auctus, a, um, P. a., enlarged, increased, great, abundant; in posit. only as subst.:

    auctum vocabatur spatium, quod super definitum modum victoriae adjungitur,

    Paul. Ex Fest. p. 14 Müll. — Comp.:

    tanto mi aegritudo auctior est in animo,

    Plaut. Capt. 4, 2, 2:

    auctior est animi vis,

    Lucr. 3, 450:

    auctior et amplior majestas,

    Liv. 4, 2; 3, 68; 25, 16:

    auctius atque Di melius fecere,

    Hor. S. 2, 6, 3.—
    * Sup.: auctissima basis, Treb. Gall. 18.— Adv. probably not in use, for in App. Met. 4, p. 290 Oud., altius is the correct reading.

    Lewis & Short latin dictionary > augeo

  • 5 adorno

    ăd-orno, āvi, ātum, 1, v. a., to prepare a thing for some definite object, to get ready, to furnish, provide, fit out, equip, kosmeô.
    I.
    In gen. (class.;

    esp. freq. in Plaut. and Cic.): quin tu mihi adornas ad fugam viaticum,

    Plaut. Ep. 5, 1, 9:

    nuptias,

    id. Cas. 2, 6, 67; so also id. Aul. 2, 1, 35:

    fugam,

    Ter. Eun. 4, 4, 6 (cf.:

    fugam aut furtum parat,

    id. Phorm. 1, 4, 14):

    maria classibus et praesidiis,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 35:

    forum comitiumque adornatum, ad speciem magnifico ornatu, ad sensum cogitationemque acerbo et lugubri,

    id. Verr. 2, 1, 22:

    ut accusationem et petitionem consulatus adornet atque instruat,

    prepare, id. Mur. 22, 46:

    testium copiam,

    to produce, id. Clu. 6:

    invenire et adornare comparationem criminis,

    id. ib. 67:

    contra haec Pompeius naves magnas onerarias adornabat,

    Caes. B. C. 1, 26:

    omni opulentiā insignium armorum bellum adornaverant,

    Liv. 10, 38.—Anteclass. constr. with inf.:

    tragulam in te inicere adornat,

    Plaut. Ep. 5, 2, 25.—And absol.:

    adorna, ut rem divinam faciam,

    Plaut. Rud. 4, 6, 2; Ter. Eun. 3, 5, 34.—
    II.
    To put an ornament upon one; hence, to decorate, adorn, embellish with something (mostly in the Aug. per.; esp. in the histt.): aliquem aliqua re:

    (Numa) flaminem insigni veste et curuli regiā sellā adornavit,

    Liv. 1, 20:

    triumphum,

    Vell. 2, 122; so Suet. Aug. 29; id. Tib. 43; id. Calig. 45; id. Ner. 12; 38: [p. 45] Curt. 3, 3, 13; 17 al.— Trop.:

    tantis adornatus virtutibus,

    Vell. 2, 2:

    praecipuis donis,

    id. 2, 121:

    bene facta suis verbis,

    Plin. Ep. 1, 8, 15:

    adornata verbis,

    Tac. A. 1, 52:

    legem leviter (sc. verbis) adornabit, ut justam,

    Quint. 7, 1, 47.—Hence, * ădornātē, adv.: declamabat splendide atque adornate, brilliantly and elegantly (opp. circumcise ac sordide), Suet. Rhet. 6.

    Lewis & Short latin dictionary > adorno

  • 6 corono

    cŏrōno, āvi, ātum, 1, v. a. [corona], to furnish with a garland or crown, to crown, wreathe (class., esp. freq. in the poets).
    I.
    Lit., aliquid or aliquem:

    templa,

    Ov. M. 8, 264; cf.:

    postes lauro,

    Quint. 8, 6, 32:

    aras,

    Prop. 3 (4), 10, 19:

    deos fragili myrto,

    Hor. C. 3, 23, 15:

    puppim,

    Ov. F. 4, 335:

    cratera,

    Verg. G. 2, 528 (cf.:

    magnum cratera coronā Induit,

    id. A. 3, 525); so,

    crateras magnos statuunt et vina coronant,

    id. A. 1, 724; 7, 147 Forbig. ad loc. (cf. Nitsch. ad Hom. Od. 1, 419; Buttman, Lexil. 2, p. 100; others, less correctly, render, fill to the brim, comparing kratêras epestepsanto potoio, Hom. Il. 1, 470):

    epulae quas inibant propinqui coronati,

    Cic. Leg. 2, 25, 63.— Mid.:

    hederā coronantur Bacchico ritu,

    Macr. S. 1, 18, 2. —In the Gr. constr.:

    coronatus malobathro Syrio capillos,

    Hor. C. 2, 7, 7:

    eodem anno (459 A. U. C.) coronati primum ob res bello bene gestas ludos Romanos spectaverunt,

    Liv. 10, 47, 3; cf.

    of the crowning of victors (soldiers, poets, pugilists, etc.),

    Hor. Ep. 1, 18, 64; Quint. 10, 1, 66; 11, 2, 11; Plin. 15, 4, 5, § 19 al.;

    so also comoediam de sententiā judicum,

    to award the prize to it, Suet. Claud. 11.—Unusual constr.:

    tunc de oratoribus coronatus,

    i. e. crowned as victor in the contest with the orators, Suet. Dom. 13 (cf.:

    triumphare de aliquo, s. v. triumpho, I. A.).—And in the Gr. manner: quis... Magna coronari contemnat Olympia?

    to be crowned in the Olympic games, Hor. Ep. 1, 1, 50.—To the crowning of captives for sale (cf. corona, I. B.) reference is made in the passage: ut coronatus veniat, Cato ap. Gell. 6 (7), 4, 5.—
    B.
    Trop., to receive as the prize of victory:

    nomine novo coronari,

    Plin. 22, 5, 5, § 10.—
    II.
    Meton., to surround, encompass, enclose something in a circular form, to wreathe:

    cervices collumque,

    Lucr. 2, 802:

    Silva coronat aquas cingens latus omne,

    Ov. M. 5, 388; so id. ib. 9, 335:

    castra suggesta humo (previously praecingit),

    Prop. 4 (5), 4, 8; cf.:

    omnem abitum custode,

    Verg. A. 9, 380; and:

    nemus densā statione,

    Stat. Th. 2, 526:

    solem itineribus (stellarum),

    Vitr. 9, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > corono

  • 7 inscribo

    in-scrībo, psi, ptum, 3, v. a., to write in or upon any thing, to inscribe (class.).
    I.
    Lit.:

    aliquid in basi tropaeorum,

    Cic. Pis. 38, 92:

    in statua inscripsit, Parenti optime merito,

    id. Fam. 12, 3, 1:

    nomen suum monumentis,

    id. Har. Resp. 27:

    ea inscribam brevi, quae, etc.,

    id. Att. 4, 1, 4:

    sit inscriptum in fronte unius cujusque civis, quid de re publica sentiat,

    id. Cat. 1, 13, 32:

    orationes in animo,

    id. de Or. 2, 87, 355:

    ut, si quae essent incisae aut inscriptae litterae, tollerentur,

    id. Dom. 53, 137:

    senarioli in ejus monumento inscripti,

    id. Tusc. 5, 23, 64:

    in illis libellis,

    id. Arch. 11, 26 B. and K. (Klotz omits in):

    Pan... vix ulla inscribens terrae vestigia cornu,

    Sil. 13, 328. — Pass. with Gr. acc.:

    inscripti nomina regum flores,

    Verg. E. 3, 106.—
    B.
    Transf., to furnish with an inscription:

    statuae, quas tu inscribi jussisti,

    Cic. Verr. 2, 2, 69, § 167: aedes, to write on a house that it is for sale:

    aedes venales hasce inscribit litteris,

    Plaut. Trin. 1, 2, 131; cf.:

    aedes mercede,

    Ter. Heaut. 1, 1, 92: librum, to inscribe, give a title to a book:

    eos (libellos) rhetoricos inscribunt,

    Cic. de Or. 3, 31, 122: [p. 963] in eo libro, qui Oeconomicus inscribitur, is entitled, id. Off. 2, 24, 87:

    inscripta lintea,

    i. e. curtains used as signs, Juv. 8, 168. — Hence, subst.: inscriptum, i, n., an inscription, title: alia inscripta nimis lepida, Gell. praef. 3. —
    II.
    Trop.
    A.
    In g e n.:

    vitiis suis sapientiam inscribit,

    gives to his vices the name of wisdom, Sen. Vit. Beat. 12. —
    B.
    In partic.
    1.
    To ascribe, assign, attribute:

    Epicurus, quia tantummodo induit personam philosophi, et sibi ipse hoc nomen inscripsit,

    has assigned, appropriated to himself, Cic. Tusc. 5, 26, 73:

    deos sceleri,

    to ascribe crimes to the gods, Ov. M. 15, 128:

    mea dextera leto Inscribenda tuo est,

    thy death is to be ascribed to my hand, id. ib. 10, 199.—
    2.
    To make known, mark, as if by an inscription:

    sua quemque deorum inscribit facies,

    Ov. M. 6, 74:

    versā pulvis inscribitur hastā,

    Verg. A. 1, 478; cf.:

    sua quemque deorum Inscribit facies,

    makes known, characterizes, Ov. M. 6, 74.—
    3.
    To brand, place a brand upon: vultus. Plin. 18, 3, 4, § 21:

    naufrago stigmata,

    Sen. Ben. 4, 37, 3:

    inscripta ergastula,

    Juv. 14, 24.—
    4.
    To subscribe an accusation (post-class.), Cod. 9, 35, 11.—
    5.
    To write something over an old writing, so that the latter is no longer legible (post-class.):

    de his, quae in testamento delentur, inducuntur, inscribuntur,

    Dig. 28, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > inscribo

  • 8 calceo

    calceare, calceavi, calceatus V TRANS
    put shoes on, furnish with shoes; shoe (horses); put feet in something

    Latin-English dictionary > calceo

  • 9 calcio

    calciare, calciavi, calciatus V TRANS
    put shoes on, furnish with shoes, shoe (horses); put feet in something

    Latin-English dictionary > calcio

  • 10 copior

    cōpĭor, āri, v. dep. [1. copia]; milit. t. t. (cf. Gell. 17, 2, 9), to furnish or provide one's self abundantly with something: Romani multis armis et magno commeatu praedāque ingenti copiantur, Quadrig. ap. Gell. l. l., and Cael. ap. Non. p. 87, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > copior

  • 11 apto

    apto, āvi, ātum, 1, v. freq. [apo], to fit, adapt, accommodate, apply, put on, adjust, etc. (cf. accommodo); absol., with dat. or less freq. with ad (in Cic. only once, as P. a.).
    I.
    Lit.
    a.
    Absol.:

    aptat cristas telaque,

    Verg. A. 11, 8:

    arma aptare,

    Liv. 5, 49, 3:

    remos,

    Curt. 9, 9, 12:

    tabulam,

    Col. 12, 56, 2:

    jubas,

    Sil. 5, 166:

    armamenta, vela,

    Quint. 10, 7, 23.—
    b.
    With dat.:

    aliquid umeris,

    Verg. A. 9, 364:

    arma corpori,

    Liv. 44, 34, 8:

    vincula collo,

    Ov. M. 10, 381:

    claves foribus,

    Mart. 9, 47:

    sagittas nervo,

    Verg. A. 10, 131:

    dexteris enses,

    Hor. Epod. 7, 2:

    tela flagello,

    Verg. A. 7, 731:

    os cucurbitulae corpori,

    Cels. 2, 11:

    anulum sibi,

    Sen. Ben. 3, 25, 1:

    digito (anulum),

    Suet. Tib. 73.—
    II.
    Trop.
    a.
    With the access. idea of fitting:

    bella citharae modis,

    Hor. C. 2, 12, 4; cf. id. Ep. 1, 3, 13.—And with ad:

    sed usum nec ad commoditatem ferendi nec ad ipsius munitionis firmamentum aptaverunt,

    Liv. 33, 5, 5:

    ad transeundum omnia aptaverant,

    Curt. 7, 8, 8:

    ad militares remus aptatur manus,

    i. e. is taken in hand by the soldiers, Sen. Agam. 425.—
    b.
    Without the access. idea of fitting, to prepare, get ready, furnish, put in order; constr. absol., with dat. or ad.
    (α).
    Absol.: aptate convivium, Pomp. ap. Non. p. 234, 30:

    idonea bello,

    Hor. S. 2, 2, 111.—
    (β).
    With dat.:

    arma pugnae,

    Liv. 22, 5; cf.:

    aptat se pugnae,

    Verg. A. 10, 588;

    and, animos aptent armis,

    id. ib. 10, 259.—
    (γ).
    With ad:

    Aptat et armiferas miles ad arma manus,

    Ov. Am. 1, 13, 14:

    ad pugnam classem,

    Liv. 22, 5: ad primum se velut aspectum orationis aptare, Quint. 10, 2, 16.—Hence,
    c.
    With abl. of that with which something is fitted, furnished, provided:

    oppidi partes testudinibus et musculis, Auct. B. Alex. 1: biremes remigio,

    Verg. A. 8, 80:

    classem velis,

    id. ib. 3, 472; so,

    pinum armamentis,

    Ov. M. 11, 456: ut quisque se aptaverat armis, had fitted himself with arms, i. e. for battle, Liv. 9, 31.—Hence, aptātus, a, um, P. a., pr., fitted for something; thus, suitable, fit, appropriate, accommodated to (syn.: aptus, accommodatus): hoc verbum est ad id aptatum, quod ante dixerat, * Cic. de Or. 3, 40, 162:

    ad popularem delectationem,

    Quint. 2, 10, 11; so Sen. Contr. 6 al.:

    omnia rei aptata,

    id. Ep. 59.

    Lewis & Short latin dictionary > apto

  • 12 pono

    pōno, pŏsŭi (Plaut. posīvi), pŏsĭtum, 3 (old form of perf. POSEIVEI, Inscr. Orell. 3308:

    posivi,

    Plaut. Ps. 5, 1, 35: posivimus, id. Fragm. ap. Prisc. p. 898 P.:

    posiverunt, Cato, R. R. praef. 1: posiveris,

    id. ib. 4, 1; Plaut. Trin. 1, 2, 108: POSIER unt, Inscr. Orell. 5061:

    POSIT, contr. from posivit,

    ib. 71; 732; 1475; 3087 al.; part. perf. sync. postus, a, um, Lucr. 1, 1059; 3, 87; 6, 965), v. a. [for posno, posino, from old prep. port, = proti, pros, and sino; cf.: porricio, pollingo, etc., and v. pro, sino], to put or set down a person or thing, to put, place, set, lay, etc. (syn.: colloco, statuo); constr. with acc. alone, or with in and abl., or with adv. of place; sometimes with in and acc., or absol.; v. infra.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    tabulas in aerario ponere,

    Caes. B. C. 3, 108:

    castra,

    to pitch, id. ib. 1, 65 fin.:

    castra iniquo loco,

    id. ib. 1, 81:

    milia passuum tria ab eorum castris castra ponit,

    id. B. G. 1, 22 fin.: qui indicabantur, in senatu sunt positi, Cic. Fragm. ap. Quint. 9, 3, 50:

    tabulas obsignatas in publico,

    Cic. Fl. 9, 21:

    sejuges in Capitolio aurati a P. Cornelio positi,

    Liv. 38, 35, 4:

    tyrannicidae imago in gymnasio ponatur,

    Quint. 7, 7, 5; cf. id. 1, 7, 12:

    collum in Pulvere,

    Hor. C. 4, 6, 11; cf.:

    artus in litore ponunt,

    Verg. A. 1, 173; and with simple abl.:

    saxo posuit latus,

    Val. Fl. 4, 378:

    in curulibus sellis sese posuerunt,

    seated themselves, Flor. 1, 13.—With in and acc.: hodierno die primum longo intervallo in possessionem libertatis pedem ponimus, Cic. Phil. 3, 11, 28 B. and K. (Klotz, possessione):

    Cyzici in Prytaneum vasa aurea mensae unius posuit,

    Liv. 41, 20, 7 Weissenb. ad loc.:

    stipes erat, quem... in flammam triplices posuere sorores,

    Ov. M. 8, 452:

    omnia pone feros in ignes,

    id. R. Am. 719:

    oleas in solem,

    Cato, R. R. 7:

    coronam in caput,

    Gell. 3, 15, 3.—With sub and abl.:

    pone sub curru nimium propinqui,

    Hor. C. 1, 22, 21:

    fundamenta,

    Vulg. 1 Esd. 6, 3:

    ubi pedem poneret non habebat,

    might set his foot, Cic. Fin. 4, 25, 69:

    genu or genua,

    to bow the knee, to kneel, Ov. F. 2, 438; 5, 507; Curt. 8, 7, 13:

    num genu posuit? num vocem supplicem misit?

    id. 4, 6, 28:

    oculos,

    to cast one's eyes on, Vulg. Jer. 24, 6:

    faciem,

    to turn one's face, id. ib. 42, 15.—
    B.
    In partic.
    1.
    In milit. lang., to place, post, set, station a body of troops:

    ibi praesidium ponit,

    Caes. B. G. 2, 5:

    praesidium ibi,

    id. B. C. 1, 47 fin.:

    legionem tuendae orae maritimae causā,

    id. ib. 3, 34:

    insidias contra aliquem,

    Cic. Agr. 2, 18, 49.—
    2.
    To set up, erect, build (mostly poet.):

    opus,

    Ov. M. 8, 160:

    templa,

    Verg. A. 6, 19:

    aras,

    id. ib. 3, 404:

    tropaeum,

    Nep. Dat. 8, 3; so,

    in inscrr., of erecting monuments of any kind: POSVIT, PONENDVM CVRAVIT (usu. abbreviated P. C.), etc.: columna rostrata quae est Duilio in foro posita,

    in honor of Duilius, Quint. 1, 7, 12.—
    3.
    Hence, poet., to form, fashion works of art:

    Alcimedon duo pocula fecit... Orpheaque in medio posuit,

    Verg. E. 3, 46:

    hic saxo liquidis ille coloribus Sollers nunc hominem ponere, nunc deum,

    Hor. C. 4, 8, 8.—
    4.
    To set, set out, plant trees, etc. ( poet. and in postAug. prose;

    syn.: planto, sero): pone ordine vites,

    Verg. E. 1, 74:

    vitem,

    Col. 4, 1; cf.:

    ille et nefasto te (arbor) posuit die,

    planted thee, Hor. C. 2, 13, 1.—
    5.
    To lay, stake, wager, as a forfeit; to lay down, propose, as a prize: pono pallium;

    Ille suum anulum opposuit,

    Plaut. Curc. 2, 3, 76:

    pocula fagina,

    Verg. E. 3, 36:

    invitat pretiis animos et praemia ponit,

    id. A. 5, 292:

    praemia,

    id. ib. 5, 486:

    praemium,

    Liv. 41, 23, 10.—
    6.
    In business lang., to put out at interest, to loan, to invest (less freq. than collocare): pecuniam in praedio ponere, Cic. Tull. § 15 Orell.; cf.:

    pecuniam apud aliquem,

    id. Verr. 2, 3, 70, § 165:

    dives positis in fenore nummis,

    Hor. A. P. 421:

    pecuniam Quaerit Kalendis ponere,

    id. Epod. 2, 70.—
    7.
    To place, set, appoint a person as a watch or guard, accuser, etc. (less freq. than apponere):

    Dumnorigi custodes ponit, ut, quae agat, scire possit,

    Caes. B. G. 1, 20 fin.:

    custos frumento publico est positus,

    Cic. Fl. 19, 45: alicui accusatorem, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 3:

    puer super hoc positus officium,

    Petr. 56, 8.—
    8.
    To serve up, set before one at table (rare for the class. apponere), Cato, R. R. 79; so id. ib. 81:

    posito pavone,

    Hor. S. 2, 2, 23; 2, 4, 14; 2, 6, 64; 2, 8, 91; id. A. P. 422:

    positi Bacchi cornua,

    Ov. A. A. 1, 231:

    vinum,

    Petr. 34, 7:

    calidum scis ponere sumen,

    Pers. 1, 53:

    porcum,

    Mart. 8, 22, 1:

    da Trebio, pone ad Trebium,

    Juv. 5, 135.—
    9.
    To lay aside, take off, put down, lay down, etc. (as clothing, arms, books, the hair or beard, etc., = deponere):

    cum pila ludere vellet tunicamque poneret,

    Cic. Tusc. 5, 20, 60; cf.:

    veste positā,

    id. ib. 1, 47, 113:

    velamina,

    Ov. A. A. 2, 613; cf.:

    velamina de corpore,

    id. M. 4, 345:

    arma,

    Caes. B. G. 4, 37:

    sarcinam,

    Petr. 117, 11:

    barbam,

    Suet. Calig. 5; cf.:

    bicolor positis membrana capillis,

    Pers. 3, 10:

    libros de manibus,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 8, § 23; cf.:

    cum posui librum, et mecum ipse coepi cogitare,

    id. Tusc. 1, 11, 24.—
    10.
    To lay out for the grave:

    toroque Mortua componar, positaeque det oscula frater,

    Ov. M. 9, 503; Verg. A. 2, 644.—Also, to lay in the grave, to bury, inter ( poet. and in post-class. prose;

    syn.: sepelio, condo): corpore posto,

    Lucr. 3, 871:

    te... patriā decedens ponere terrā,

    Verg. A. 6, 508; Ov. F. 5, 480:

    ubi corpus meum positum fuerit,

    Dig. 34, 1, 18 fin.; Inscr. Orell. 4370:

    IN HAC CVPA MATER ET FILIVS POSITI SVNT,

    ib. 4550; 4495:

    HIC POSITVS EST, Inscr. in Boeckh. C. I. Gr. 4156: CINERES,

    Inscr. Orell. 4393; 4489.—
    11.
    Ponere calculum or calculos, transf., to weigh carefully, to ponder, consider:

    si bene calculum ponas,

    Petr. 115, 16:

    examina tecum, omnesque, quos ego movi, in utrāque parte calculos pone,

    Plin. Ep. 2, 19 fin.
    12.
    To arrange, deck, set in order (cf. compono):

    qui suas ponunt in statione comas,

    Ov. A. A. 3, 434:

    quid totiens positas fingis, inepta, comas?

    id. ib. 1, 306; cf. id. H. 4, 77; id. M. 1, 477.—
    13.
    To subdue, calm, allay, quiet:

    quo non arbiter Hadriae Major, tollere seu ponere vult freta,

    Hor. C. 1, 3, 16:

    magnos cum ponunt aequora motus,

    Prop. 4 (5), 14, 31.—Hence, neutr., of the winds, to fall, abate ( poet. and late Lat.):

    cum venti posuere omnisque repente resedit Flatus,

    Verg. A. 7, 27:

    tum Zephyri posuere,

    id. ib. 10, 103:

    simul ac ventus posuit,

    Gell. 2, 30, 2.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to set, place, put, lay a thing anywhere: noenum ponebat rumores ante salutem, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 314 Vahl.):

    pone ante oculos laetitiam senatūs,

    Cic. Phil. 2, 45, 115:

    at te apud eum, di boni! quantā in gratiā posui,

    id. Att. 6, 6, 4; cf. id. ib. 5, 11, 6; 6, 1, 22: ponite me ei (Appio) in gratiā, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6, 5:

    apud Lentulum ponam te in gratiā,

    Cic. Att. 5, 3, 3 B. and K. (Orell. gratiam):

    se quoque in gratiā reconciliatae pacis ponere,

    Liv. 44, 14, 7:

    in laude positus,

    Cic. Sest. 66, 139:

    aliquem in metu non ponere,

    i. e. not to fear, id. Top. 13, 55:

    virtutum fundamenta in voluptate tamquam in aquā ponere,

    id. Fin. 2, 22, 72; cf. id. Pis. 4, 9:

    aliquid in conspectu animi,

    id. de Or. 3, 40, 161; cf.:

    sub uno aspectu ponere,

    Q. Cic. Petit. Cons. 1, 1: ponendus est ille ambitus, non abiciendus, to lay down gently, i. e. close gracefully, Cic. Or. 59, 199:

    super cor,

    to lay to heart, Vulg. Mal. 2, 2.—With in and acc.:

    te in crimen populo ponat atque infamiam,

    Plaut. Trin. 3, 3, 11.—Elliptically: et quidem cum in mentem venit, ponor ad scribendum, when it occurs to Cœsar, he sets me (i. e. my name) to the Senate's decrees, Cic. Fam. 9, 15, 4.—
    B.
    In partic.
    1.
    Ponere aliquid in aliquā re, to put or place a thing in something, to cause a thing to rest or depend upon:

    credibile non est, quantum ego in consiliis et prudentiā tuā, quantum in amore et fide ponam,

    Cic. Att. 2, 23, 3:

    spem in aliquo,

    id. ib. 6, 1, 11:

    salutis auxilium in celeritate,

    Caes. B. G. 5, 48; cf.:

    spem salutis in virtute,

    id. ib. 5, 34, 2:

    ut in dubio poneret, utrum, etc.,

    regarded as doubtful, doubted, Liv. 34, 5, 3: sed haec haud in magno equidem ponam discrimine, I shall attach no great importance to it, id. prooem. § 8.—In pass.: positum esse in aliquā re, to be based or founded upon, to rest upon, depend upon:

    ut salutem praesentium, spem reliquorum in vestris sententiis positam esse et defixam putetis,

    Cic. Fl. 1, 3; id. Agr. 2, 9, 22:

    omnia posita putamus in Planci tui liberalitate,

    id. Att. 16, 16, F, 2; id. Or. 8, 27:

    in te positum est, ut, etc.,

    id. Att. 16, 16, B, § 8. —
    2.
    To lay out, spend, employ a thing, esp. time, in any thing:

    tempus in cogitatione ponere,

    Cic. de Or. 3, 5, 17:

    si in hac curā vita mihi ponenda sit,

    id. Fam. 9, 24, 4:

    diem totum in considerandā causā,

    id. Brut. 22, 87; cf. id. Fam. 5, 21, 1; id. Att. 6, 2, 6:

    sumptum,

    id. Q. Fr. 3, 1, 2; id. Fam. 13, 54 fin.; cf.:

    totum animum atque omnem curam, operam diligentiamque suam in petitione,

    id. Mur. 22, 45:

    id multo tum faciemus liberius totosque nos in contemplandis rebus perspiciendisque ponemus,

    id. Tusc. 1, 19, 44:

    apud gratissimum hominem beneficium ponere,

    id. Fam. 13, 55 fin.:

    itinera enim ita facit, ut multos dies in oppidum ponat,

    id. Att. 11, 22, 2.—
    3.
    To put, place, count, reckon, consider a thing in or among certain things:

    mortem in malis,

    Cic. Fin. 3, 8, 29:

    in beneficii loco,

    id. Fam. 15, 4, 12; id. Cat. 2, 9, 20:

    si quis motus populi factus esset, id C. Norbano in fraude capitali esse ponendum,

    id. de Or. 2, 48, 199:

    in laude,

    to regard as praiseworthy, id. Top. 18, 71:

    in vitiis poni,

    to be regarded as a fault, Nep. Epam. 1, 2.—
    4.
    To appoint, ordain, make something:

    leges,

    Cic. Verr. 2, 5, 11, § 28:

    festos laetosque ritus,

    Tac. H. 5, 5 fin.:

    ut male posuimus initia, sic cetera sequentur,

    Cic. Att. 10, 18, 2:

    ne tu in spem ponas me bonae frugi fore,

    to hope for, reckon upon, Plaut. Capt. 5, 2, 4 Fleck.: nomen, to apply or give a name (= imponere):

    sunt enim rebus novis nova ponenda nomina,

    Cic. N. D. 1, 17, 44; id. Tusc. 3, 5, 10; Verg. A. 7, 63:

    qui tibi nomen Insano posuere,

    Hor. S. 2, 3, 48: rationem, to furnish an account, to [p. 1397] reckon, Suet. Oth. 7; cf. Col. 1, 3:

    pecuniae,

    Dig. 46, 3, 89.—
    5.
    To make or render vows or votive offerings to the gods:

    Veneri ponere vota,

    Prop. 3, 12, 18:

    nunc ego victrices lauro redimire tabellas, Nec Veneris mediā ponere in aede morer,

    Ov. Am. 1, 11, 25:

    hic ponite lucida Funalia et vectes,

    Hor. C. 3, 26, 6:

    libatum agricolae ponitur ante deo,

    Tib. 1, 1, 14; Ov. M. 3, 506:

    ex praedā tripodem aureum Delphi posuit,

    Nep. Paus. 2, 3.—
    6.
    In speaking or writing, to lay down as true, to state, assume, assert, maintain, allege, take for granted, etc.:

    quamobrem, ut paulo ante posui, si, etc.,

    Cic. Fam. 1, 9, 21; id. Fin. 2, 31, 100:

    recte Magnus ille noster, me audiente, posuit in judicio, rem publicam, etc.,

    id. Leg. 2, 3, 6: verum pono, esse victum eum;

    at, etc.,

    Ter. Phorm. 4, 3, 25:

    positum sit igitur in primis, etc.,

    Cic. Or. 4, 14:

    hoc posito atque concesso, esse quandam vim divinam, etc.,

    id. Div. 1, 52, 118; cf.:

    quo posito, et omnium sensu adprobato,

    id. Fin. 3, 8, 29; id. Leg. 2, 19, 48:

    pono satis in eo fuisse orationis atque ingenii,

    id. Brut. 45, 165:

    aliquid pro certo ponere,

    Liv. 10, 9 fin.:

    nunc rem ipsam ponamus quam illi non negant... Est haec res posita, quae ab adversario non negatur,

    Cic. Caecin. 11, 32.—
    7.
    Esp.: exemplum ponere, to cite an instance:

    eorum quae constant exempla ponemus,

    Cic. Inv. 1, 38, 68:

    perspicuo et grandi vitio praeditum posuimus exemplum,

    id. ib. 1, 47, 88:

    ab adjunctis antea posui exemplum,

    id. Top. 11, 50:

    horum exempla posui ex jure civili,

    id. ib. 14, 58:

    horum generum ex Cicerone exempla ponamus,

    Quint. 5, 11, 11; 6, 3, 108 al.—
    8.
    To set before the mind, represent, describe:

    nec ponere lucum Artifices, nec, etc.,

    Pers. 1, 70:

    pone Tigellinum,

    Juv. 1, 155.—
    9.
    To propose, offer, fix upon a theme for discussion (= proponere):

    mihi nunc vos quaestiunculam, de quā meo arbitratu loquar, ponitis?

    Cic. de Or. 1, 22, 102; 2, 1, 2:

    ponere aliquid, ad quod audiam, si tibi non est molestum, volo,

    id. Fat. 2, 4; cf.:

    ponere jubebam, de quo quis audire vellet,

    id. Tusc. 1, 4, 7:

    ponere praemium,

    Liv. 39, 17, 1; and impers. pass.:

    doctorum est ista consuetudo eaque Graecorum, ut iis ponatur, de quo disputent quamvis subito,

    id. Lael. 5, 17; so,

    cum ita positum esset, videri, etc.,

    id. Tusc. 3, 22, 54.—
    10.
    To put away, leave off, dismiss, forego, lay down, surrender (= deponere):

    vitam propera ponere,

    Plaut. Curc. 4, 3, 4:

    vitia,

    Cic. de Or. 3, 12, 46:

    dolorem,

    id. Tusc. 3, 28, 66: inimicitias, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 6:

    curas,

    Liv. 1, 19:

    metum,

    Plin. Ep. 5, 6:

    iram,

    Hor. A. P. 160:

    moras,

    id. C. 4, 12, 25; Ov. F. 2, 816:

    animos feroces,

    Liv. 8, 1:

    corda ferocia,

    Verg. A. 1, 302:

    vires (flammae),

    id. ib. 5, 681:

    ipsum rudimentum adulescentiae bello lacessentem Romanos posuisse,

    had obtained his first experience, Liv. 31, 11 fin.; Suet. Ner. 22; also,

    tirocinium,

    Just. 12, 4, 6:

    animam,

    to lay down life, Vulg. Johan. 10, 15; 17.—Esp., milit. t. t.: arma ponere (= deponere), to lay down arms, yield, surrender:

    Nepesinis inde edictum ut arma ponant,

    Liv. 6, 10, 5:

    dedi imperatorem, arma poni jubet,

    id. 4, 10, 3; cf.:

    positis armis,

    id. 35, 36, 4; id. Epit. 88.—
    11.
    To make, cause to be (eccl. Lat.):

    cornu tuum ponam ferreum,

    Vulg. Mich. 4, 13:

    posuit me desolatam,

    id. Thren. 3, 11; with quasi:

    ponam Samariam quasi acervum,

    id. Mich. 1, 6; with in and acc.:

    posuerunt eam in ruinam,

    id. Isa. 23, 13.—
    12.
    To assume, suppose, put a case (of mere suppositions; only late Lat.; cf. 6 supra): pone tamen ab evangelistis scriptum, Ambros. de Fide, 5, 16, 194; Ps.-Quint. Decl. 273.—Hence, pŏsĭtus, a, um, P. a., of localities, placed, situated; situate, standing, lying anywhere:

    Roma in montibus posita,

    Cic. Agr. 2, 35, 96:

    Delos in Aegaeo mari posita,

    id. Imp. Pomp. 18, 55:

    portus ex adverso urbi positus,

    Liv. 45, 5:

    tumulus opportune ad id positus,

    id. 28, 13:

    urbs alieno solo posita,

    id. 4, 17.— Poet.:

    somno positus = sopitus,

    lulled to sleep, Verg. A. 4, 527.

    Lewis & Short latin dictionary > pono

  • 13 propino

    prŏpīno (the first o scanned long, Mart. 1, 69, 3; 3, 82; 8, 6; Ter. Eun. 5, 9, 57; Plaut. Ps. 5, 1, 19; id. Stich. 3, 2, 15), āvi, ātum, 1, v. a., = propinô.
    I.
    To drink to one's health, to pledge one in something (class.):

    propino poculum magnum: ille ebibit,

    Plaut. Curc. 2, 3, 8:

    salutem,

    to drink a health, id. Stich. 3, 2, 15:

    propino hoc pulchro Critiae,

    Cic. Tusc. 1, 40, 96:

    suum calicem alicui,

    Mart. 2, 15, 1.—
    II.
    Transf.
    A.
    To give one to drink (post-class.):

    propinas modo conditum Sabinum,

    Mart. 10, 49, 3; 3, 82, 25; Vulg. Jer. 25, 15.—Of medicines, to give to drink, to give, administer:

    aquam comitialibus morbis,

    Plin. 28, 1, 2, § 7.—
    B.
    To give to eat, to set before one (post - class.):

    venenatam partem fratri edendam propinans,

    Capitol. M. Aurel. 15. —
    C.
    In gen., to give, deliver, furnish to one (ante- and post-class.): mortalibus Versus flammeos, Enn. ap. Non. 33, 8 (Sat. v. 7 Vahl.); Veg. 5, 54, 3: hunc comedendum et deridendum vobis propino, pass him on to you (as a cup was passed), Ter. Eun. 5, 8, 57:

    puellas alicui,

    to furnish, procure, App. M. 5, p. 172, 16.—
    III.
    Trop., to water plants, supply with water; with dat. vineae, Vulg. Isa. 27, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > propino

  • 14 adparo

    ap-păro ( adp-, Ritschl, Fleck., Bait.; app-, Lachm., Kayser, Weissenb., Halm), āvi, ātum, 1, v. a., to prepare or make ready for something (esp. with effort, care, expense), to put in order, provide, furnish, equip, etc. (freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    alicui prandium adparare,

    Plaut. Men. 1, 2, 61:

    cenam adparare, Ter Heaut. 1, 1, 74: convivium,

    id. Ad. 5, 9, 8:

    ornare et apparare convivium,

    Cic. Verr. 2, 4, 20; * Hor. Epod. 2, 48; Suet. Claud. 33; cf. id. Caes. 26:

    nuptias,

    Ter. And. 3, 2, 34; so id. Phorm. 4, 4, 20:

    bellum apparare,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 35:

    ludos magnificentissimos,

    id. Q. Fr. 3, 8 (cf. apparatus, II. B.):

    iter ad caedem faciendam,

    id. Mil. 10, 28:

    aggerem,

    Caes. B. G. 7, 17:

    bellum armaque vi summā,

    Liv. 4, 1; 6, 21.—With ad:

    ad hostes bellum apparatur,

    Liv. 7, 7.— With in:

    in Sestium adparabantur crimina,

    Cic. ad Q. Fr. 2, 3, 6.—
    II.
    Trop.:

    nunc hoc consilium capio et hanc fabricam adparo,

    Plaut. Poen. 5, 2, 139:

    ut tibi auxilium adparetur,

    id. Ep 3, 2, 18.—Constr. with inf. as object:

    delinire adparas,

    Plaut. As. 2, 4, 28:

    meam exscindere gentem apparat,

    Stat. Th. 4, 670:

    traicere ex Siciliā,

    Suet. Aug. 47.— Absol. (cf Ruhnk. Dict. ad Ter. And. 1, 5, 19; Corte ad Sall. C. 6, 5, Bremi ad Nep. Thras. 2, 2):

    dum adparatur,

    Ter. Eun. 3, 5, 35:

    cum in apparando esset occupatus,

    Nep. Hann. 7, 1.—With ut:

    ut eriperes, adparabas,

    Plaut. Aul. 5, 18.—Se apparare with inf. in Plaut.:

    qui sese parere adparent legibus,

    Plaut. As. 3, 3, 11.—Hence, appărā-tus ( adp-), a, um, P. a., pr. prepared; hence,
    A.
    Of persons, prepared, ready:

    adparatus sum, ut videtis,

    Plaut. Merc. 5, 2, 10:

    adparatus et meditatus ad causam accedo,

    Cic. Leg. 1, 4, 12.—
    B.
    Of things, well supplied, furnished with every thing:

    domus omnibus instructior rebus et apparatior,

    Cic. Inv. 1, 34.—Hence, magnificent, splendid, sumptuous (cf. apparatus, II. B.):

    ludi apparatissimi et magnificentissimi,

    Cic. Sest. 54:

    apparatis accipere epulis,

    Liv. 23, 4 Drak.:

    apparatissimae epulae,

    Sen. Ep. 83:

    apparatissimum funus,

    Suet. Ner. 9: munus apparatissimum largissimumque, id. Tit. 7.— Trop., of discourse, too studied, far-felched, labored: ut non apparata oratio esse videatur, Auct. ad Her. 1, 7; so,

    verba apparata,

    id. ib. (cf. apparatio).— Adv.: appărātē ( adp-), sumptuously:

    et edit et bibit opipare sane et adparate,

    Cic. Att. 13, 52:

    ludi Romani scaenici eo anno magnifice apparateque facti (sunt),

    Liv. 31, 4.— Comp.: Potes apparatius cenare apud multos;

    nusquam hilarius,

    Plin. Ep. 1, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > adparo

  • 15 apparo

    ap-păro ( adp-, Ritschl, Fleck., Bait.; app-, Lachm., Kayser, Weissenb., Halm), āvi, ātum, 1, v. a., to prepare or make ready for something (esp. with effort, care, expense), to put in order, provide, furnish, equip, etc. (freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    alicui prandium adparare,

    Plaut. Men. 1, 2, 61:

    cenam adparare, Ter Heaut. 1, 1, 74: convivium,

    id. Ad. 5, 9, 8:

    ornare et apparare convivium,

    Cic. Verr. 2, 4, 20; * Hor. Epod. 2, 48; Suet. Claud. 33; cf. id. Caes. 26:

    nuptias,

    Ter. And. 3, 2, 34; so id. Phorm. 4, 4, 20:

    bellum apparare,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 35:

    ludos magnificentissimos,

    id. Q. Fr. 3, 8 (cf. apparatus, II. B.):

    iter ad caedem faciendam,

    id. Mil. 10, 28:

    aggerem,

    Caes. B. G. 7, 17:

    bellum armaque vi summā,

    Liv. 4, 1; 6, 21.—With ad:

    ad hostes bellum apparatur,

    Liv. 7, 7.— With in:

    in Sestium adparabantur crimina,

    Cic. ad Q. Fr. 2, 3, 6.—
    II.
    Trop.:

    nunc hoc consilium capio et hanc fabricam adparo,

    Plaut. Poen. 5, 2, 139:

    ut tibi auxilium adparetur,

    id. Ep 3, 2, 18.—Constr. with inf. as object:

    delinire adparas,

    Plaut. As. 2, 4, 28:

    meam exscindere gentem apparat,

    Stat. Th. 4, 670:

    traicere ex Siciliā,

    Suet. Aug. 47.— Absol. (cf Ruhnk. Dict. ad Ter. And. 1, 5, 19; Corte ad Sall. C. 6, 5, Bremi ad Nep. Thras. 2, 2):

    dum adparatur,

    Ter. Eun. 3, 5, 35:

    cum in apparando esset occupatus,

    Nep. Hann. 7, 1.—With ut:

    ut eriperes, adparabas,

    Plaut. Aul. 5, 18.—Se apparare with inf. in Plaut.:

    qui sese parere adparent legibus,

    Plaut. As. 3, 3, 11.—Hence, appărā-tus ( adp-), a, um, P. a., pr. prepared; hence,
    A.
    Of persons, prepared, ready:

    adparatus sum, ut videtis,

    Plaut. Merc. 5, 2, 10:

    adparatus et meditatus ad causam accedo,

    Cic. Leg. 1, 4, 12.—
    B.
    Of things, well supplied, furnished with every thing:

    domus omnibus instructior rebus et apparatior,

    Cic. Inv. 1, 34.—Hence, magnificent, splendid, sumptuous (cf. apparatus, II. B.):

    ludi apparatissimi et magnificentissimi,

    Cic. Sest. 54:

    apparatis accipere epulis,

    Liv. 23, 4 Drak.:

    apparatissimae epulae,

    Sen. Ep. 83:

    apparatissimum funus,

    Suet. Ner. 9: munus apparatissimum largissimumque, id. Tit. 7.— Trop., of discourse, too studied, far-felched, labored: ut non apparata oratio esse videatur, Auct. ad Her. 1, 7; so,

    verba apparata,

    id. ib. (cf. apparatio).— Adv.: appărātē ( adp-), sumptuously:

    et edit et bibit opipare sane et adparate,

    Cic. Att. 13, 52:

    ludi Romani scaenici eo anno magnifice apparateque facti (sunt),

    Liv. 31, 4.— Comp.: Potes apparatius cenare apud multos;

    nusquam hilarius,

    Plin. Ep. 1, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > apparo

  • 16 comparo

    1. I.
    Lit. (rare but class.).
    A.
    In gen.:

    ut inter ignem et terram aquam deus animamque poneret, eaque inter se compararet et proportione conjungeret, ut, etc.,

    Cic. Univ. 5 med.:

    comparari postremo,

    id. ib. 5:

    ambo cum simul aspicimus, non possumus non vereri, ne male comparati sitis,

    Liv. 40, 46, 4:

    L. Volumnius cum Ap. Claudio consul est factus, priore item consulatu inter se conparati,

    id. 10, 15, 12:

    labella cum labellis,

    Plaut. As. 3, 3, 78: quin meum senium cum dolore tuo conjungam et comparem, Att. ap. Non. p. 255, 31 (Trag. Rel. v. 90 Rib.).— Hence,
    B.
    Esp. of combatants, for the usu. compono, to bring together to a contest, to match:

    ut ego cum patrono disertissimo comparer,

    Cic. Quint. 1, 2:

    cum Aesernino Samnite Pacideianus comparatus,

    id. Q. Fr. 3, 4, 2; Lucil. ap. Non. p. 257, 18:

    Scipio et Hannibal, velut ad supremum certamen comparati duces,

    Liv. 30, 28, 8:

    hunc Threci comparavit,

    Suet. Calig. 35.—
    II.
    Trop.
    A.
    To couple together in judgment.
    1.
    To count one object fully equal to another, to place on the same footing, put on an equality with (rare but class.): neminem tibi profecto hominem ex omnibus aut anteposuissem umquam aut etiam comparassem, Cic. Fragm. ap. Non. p. 256, 4; cf. Nep. Iphic. 1, 1; Liv. 28, 28, 15; Quint. 10, 1, 98; Cat. 61, 65 al.:

    cum quibus (hominibus) comparari sordidum,

    Cic. Rep. 1, 5, 9; so id. Fam. 12, 30, 7:

    et se mihi comparat Ajax?

    Ov. M. 13, 338.—
    2.
    In gen., to place together in comparison, to compare (the usu. signif. of the word in prose and poetry):

    homo quod rationis est particeps similitudines comparat,

    Cic. Off. 1, 4, 11:

    majora, minora, paria,

    id. de Or. 2, 40, 172; id. Top. 18, 68:

    metaphora rei comparatur, quam volumus exprimere,

    Quint. 8, 6, 8.—With dat.:

    equi fortis et victoris senectuti, comparat suam,

    Cic. Sen. 5, 14:

    si regiae stirpi comparetur ignobilis,

    Curt. 8, 4, 25:

    restat ut copiae copiis conparentur vel numero vel, etc.,

    Liv. 9, 19, 1:

    se majori pauperiorum turbae,

    Hor. S. 1, 1, 112:

    Periclem fulminibus et caelesti fragori comparat,

    Quint. 12, 10, 24; cf. id. 12, 10, 65:

    necesse est sibi nimium tribuat, qui se nemini comparat,

    id. 1, 2, 18:

    nec tantum inutilibus comparantur utilia, sed inter se quoque ipsa,

    id. 3, 8, 33; cf id. 3, 6, 87.—With cum and abl.:

    hominem cum homine et tempus cum tempore et rem cum re,

    Cic. Dom. 51, 130; id. Verr. 2, 4, 54, § 121:

    cum illo... ceteris rebus nullo modo comparandus es,

    id. Phil. 2, 46, 117:

    cum meum factum cum tuo comparo,

    id. Fam. 3, 6, 1; id. Off. 3, 1, 2; 2, 6, 20:

    corporis commoda cum externis et ipsa inter se corporis,

    id. ib. 2, 25, 88:

    longiorem orationem cum magnitudine utilitatis,

    id. ib. 2, 6, 20:

    victoria, quae cum Marathonio possit comparari tropaeo,

    Nep. Them. 5, 3:

    totam causam nostram cum tota adversarii causā,

    Quint. 7, 2, 22; 12, 7, 3.—With ad:

    nec comparandus hic quidem ad illum est,

    Ter. Eun. 4, 4, 14:

    sed nihil comparandi causā loquar,

    I will institute no comparison, Cic. Pis. 1, 3.— Hence,
    3.
    With rel.-clause, to reflect, consider, judge; or to prove, show, by comparing (rare): id ego semper mecum sic agito et comparo, quo pacto magnam molem minuam, Att. ap. Non. p. 256, 20:

    cum comparetur, utrum, etc.,

    Auct. Her. 2, 28, 45:

    comparando quam intestina corporis seditio similis esset irae plebis in patres, etc.,

    Liv. 2, 32, 12; cf. Tac. A. 3, 5:

    deinde comparat, quanto plures deleti sint homines, etc.,

    Cic. Off. 2, 5, 16.—
    B.
    Comparare inter se, t. t., of colleagues in office, to agree together in respect to the division of duties, to come to an agreement (freq. in Liv., esp. of the consuls, who made an arrangement between themselves in respect to their provinces):

    inter se decemviri comparabant, quos ire ad bellum, quos praeesse exercitibus oporteret,

    Liv. 3, 41, 7:

    senatusconsultum factum est, ut consules inter se provincias Italiam et Macedoniam compararent sortirenturve,

    id. 42, 31, 1; 8, 20, 3; 32, 8, 1; 33, 43, 2; 26, 8, 8;

    41, 6, 1: (consules) comparant inter se ut, etc.,

    id. 8, 6, 13; 10, 15, 12:

    ut consules sortirentur conparerentve inter se, uter, etc.,

    id. 24, 10, 2;

    of the tribunes of the people,

    id. 29, 20, 9;

    of the proprætors,

    id. 40, 47, 1.—
    C.
    (In acc. with I. B.) Si scias quod donum huic dono contra comparet, opposes to this, Ter. Eun. 2, 3, 63.—Hence, * compărātē, adv., in or by comparison, comparatively:

    quaerere (opp. simpliciter),

    Cic. Top. 22, 84.
    2.
    com-păro ( conp-), āvi, ātum, 1 (old form conparassit = comparaverit, Plaut. Ep. 1, 2, 19), v. a.
    I. A.
    Lit.:

    magnifice et ornate convivium comparat (al. apparat),

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 65; Tib. 1, 10, 42:

    sibi remedium ad magnitudinem frigorum,

    Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26: se, to make one ' s self ready, to prepare one ' s self, id. Mil. 10, 28:

    se ad respondendum,

    id. N. D. 3, 8, 19:

    se ad iter,

    Liv. 28, 33, 1; cf. pass., id. 42, 43, 4:

    se ad omnis casus,

    Caes. B. G. 7, 79:

    insidias alicui per aliquem,

    Cic. Clu. 16, 47; cf.:

    dolum ad capiendos eos,

    Liv. 23, 35, 2:

    comparare et constituere accusationem,

    Cic. Verr. 2, 1, 1, § 2; cf.:

    comparare accusatorem filio suo,

    id. Clu. 67, 191:

    fugam,

    Caes. B. G. 4, 18: domicilium [p. 387] ibi, Liv. 1, 34, 10:

    iter ad regem,

    Nep. Alcib. 10, 3 et saep.:

    vultum e vultu,

    to adjust according to, to fashion, Plaut. Am. 3, 3, 5.—

    In the histt. freq. of preparations for war: bellum,

    Nep. Dion, 5, 1; id. Ages. 2, 4; id. Eum. 7, 1; Liv. 9, 29, 5; 32, 28, 7; Cic. Phil. 3, 1, 1 et saep.:

    arma, milites, classem,

    Liv. 42, 30, 11; cf. Nep. Milt. 4, 1; id. Dion, 4, 3; id. Dat. 4, 1 and 4; id. Hann. 3, 2; Liv. 28, 13, 1; 35, 26, 1; Suet. Tib. 25; Curt. 4, 9, 3; cf.:

    arma latroni,

    Quint. 12, 1, 1.— Pass. in mid. force:

    ita fiet ut isdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum simus conparati,

    Auct. Her. 3, 3, 4:

    ab hoc colloquio legati Romani in Boeotiam conparati sunt,

    made ready to go, Liv. 42, 43, 4.—
    (β).
    Absol.:

    ex hac parte diligentissime comparatur,

    Cic. Fam. 16, 11, 3:

    tempore ad comparandum dato,

    Nep. Thras. 2, 2; so Liv. 35, 45, 5; 38, 12, 7.—
    (γ).
    With inf.:

    urere tecta,

    Ov. Tr. 2, 267:

    an ita me comparem, Non perpeti, etc.,

    place myself in a condition, Ter. Eun. 1, 1, 2.—
    B.
    Trop. of the arrangements of nature, of civil life, of manners, customs, etc., to arrange, appoint, ordain, establish; esp. in the pass. impers.:

    ita quoique est in aetate hominum conparatum,

    Plaut. Am. 2, 2, 5; cf. Ter. Heaut. 3, 1, 94 Fleck.; Liv. 3, 68, 10:

    more majorum comparatum est,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153; cf.:

    ita comparatum more majorum erat, ne, etc.,

    Liv. 39, 29, 5:

    est ita natura comparatum ut, etc.,

    Plin. Ep. 5, 19, 5:

    praetores, ut considerate fieret, comparaverunt,

    Cic. Quint. 16, 51; so Auct. Her. 4, 16, 23; Ter. Phorm. 1, 1, 7:

    jam hoc prope iniquissime comparatum est, quod in morbis, etc.,

    Cic. Clu. 21, 57:

    eis utendum censeo quae legibus conparata sunt,

    Sall. C. 51, 8.—So rarely of persons:

    sic fuimus semper comparati, ut, etc.,

    Cic. de Or. 3, 9, 32.—
    II. A.
    Prop.:

    negoti sibi qui volet vim parare, Navem et mulierem haec duo conparato,

    Plaut. Poen. 1, 2, 2:

    mihi quadraginta minas,

    id. Ep. 1, 2, 19:

    aurum ac vestem atque alia, quae opus sunt,

    Ter. Heaut. 4, 8, 15:

    pecudes carius,

    Suet. Calig. 27:

    merces,

    Dig. 13, 4, 2 fin.:

    ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda,

    Ter. And. 4, 1, 4; so id. Heaut. 2, 4, 17:

    Sthenius ab adulescentio paulo studiosius haec compararat, supellectilem, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Curt. 5, 6, 3:

    gemmas, toreumata, signa, tabulas,

    Suet. Caes. 47: victum et cultum humanum labore et industriā, Cic. Oecon. ap. Col. 12, praef. § 2: Suet. Calig. 22.—
    2.
    Of abstract things:

    amicitias,

    Cic. Inv. 1, 1, 1; cf. id. Fin. 1, 20, 65:

    auctoritatem sibi,

    Caes. B. G. 5, 53:

    laudes artibus,

    Cic. Fam. 2, 4, 2; id. Off. 2, 13, 45:

    tribunicium auxilium sibi,

    Liv. 9, 34, 3 al.; Hor. Epod. 2, 30.—
    B.
    Trop.: sex (tribunos) ad intercessionem comparavere, brought or gained them over to their side, Liv. 4, 48, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > comparo

  • 17 conparo

    1. I.
    Lit. (rare but class.).
    A.
    In gen.:

    ut inter ignem et terram aquam deus animamque poneret, eaque inter se compararet et proportione conjungeret, ut, etc.,

    Cic. Univ. 5 med.:

    comparari postremo,

    id. ib. 5:

    ambo cum simul aspicimus, non possumus non vereri, ne male comparati sitis,

    Liv. 40, 46, 4:

    L. Volumnius cum Ap. Claudio consul est factus, priore item consulatu inter se conparati,

    id. 10, 15, 12:

    labella cum labellis,

    Plaut. As. 3, 3, 78: quin meum senium cum dolore tuo conjungam et comparem, Att. ap. Non. p. 255, 31 (Trag. Rel. v. 90 Rib.).— Hence,
    B.
    Esp. of combatants, for the usu. compono, to bring together to a contest, to match:

    ut ego cum patrono disertissimo comparer,

    Cic. Quint. 1, 2:

    cum Aesernino Samnite Pacideianus comparatus,

    id. Q. Fr. 3, 4, 2; Lucil. ap. Non. p. 257, 18:

    Scipio et Hannibal, velut ad supremum certamen comparati duces,

    Liv. 30, 28, 8:

    hunc Threci comparavit,

    Suet. Calig. 35.—
    II.
    Trop.
    A.
    To couple together in judgment.
    1.
    To count one object fully equal to another, to place on the same footing, put on an equality with (rare but class.): neminem tibi profecto hominem ex omnibus aut anteposuissem umquam aut etiam comparassem, Cic. Fragm. ap. Non. p. 256, 4; cf. Nep. Iphic. 1, 1; Liv. 28, 28, 15; Quint. 10, 1, 98; Cat. 61, 65 al.:

    cum quibus (hominibus) comparari sordidum,

    Cic. Rep. 1, 5, 9; so id. Fam. 12, 30, 7:

    et se mihi comparat Ajax?

    Ov. M. 13, 338.—
    2.
    In gen., to place together in comparison, to compare (the usu. signif. of the word in prose and poetry):

    homo quod rationis est particeps similitudines comparat,

    Cic. Off. 1, 4, 11:

    majora, minora, paria,

    id. de Or. 2, 40, 172; id. Top. 18, 68:

    metaphora rei comparatur, quam volumus exprimere,

    Quint. 8, 6, 8.—With dat.:

    equi fortis et victoris senectuti, comparat suam,

    Cic. Sen. 5, 14:

    si regiae stirpi comparetur ignobilis,

    Curt. 8, 4, 25:

    restat ut copiae copiis conparentur vel numero vel, etc.,

    Liv. 9, 19, 1:

    se majori pauperiorum turbae,

    Hor. S. 1, 1, 112:

    Periclem fulminibus et caelesti fragori comparat,

    Quint. 12, 10, 24; cf. id. 12, 10, 65:

    necesse est sibi nimium tribuat, qui se nemini comparat,

    id. 1, 2, 18:

    nec tantum inutilibus comparantur utilia, sed inter se quoque ipsa,

    id. 3, 8, 33; cf id. 3, 6, 87.—With cum and abl.:

    hominem cum homine et tempus cum tempore et rem cum re,

    Cic. Dom. 51, 130; id. Verr. 2, 4, 54, § 121:

    cum illo... ceteris rebus nullo modo comparandus es,

    id. Phil. 2, 46, 117:

    cum meum factum cum tuo comparo,

    id. Fam. 3, 6, 1; id. Off. 3, 1, 2; 2, 6, 20:

    corporis commoda cum externis et ipsa inter se corporis,

    id. ib. 2, 25, 88:

    longiorem orationem cum magnitudine utilitatis,

    id. ib. 2, 6, 20:

    victoria, quae cum Marathonio possit comparari tropaeo,

    Nep. Them. 5, 3:

    totam causam nostram cum tota adversarii causā,

    Quint. 7, 2, 22; 12, 7, 3.—With ad:

    nec comparandus hic quidem ad illum est,

    Ter. Eun. 4, 4, 14:

    sed nihil comparandi causā loquar,

    I will institute no comparison, Cic. Pis. 1, 3.— Hence,
    3.
    With rel.-clause, to reflect, consider, judge; or to prove, show, by comparing (rare): id ego semper mecum sic agito et comparo, quo pacto magnam molem minuam, Att. ap. Non. p. 256, 20:

    cum comparetur, utrum, etc.,

    Auct. Her. 2, 28, 45:

    comparando quam intestina corporis seditio similis esset irae plebis in patres, etc.,

    Liv. 2, 32, 12; cf. Tac. A. 3, 5:

    deinde comparat, quanto plures deleti sint homines, etc.,

    Cic. Off. 2, 5, 16.—
    B.
    Comparare inter se, t. t., of colleagues in office, to agree together in respect to the division of duties, to come to an agreement (freq. in Liv., esp. of the consuls, who made an arrangement between themselves in respect to their provinces):

    inter se decemviri comparabant, quos ire ad bellum, quos praeesse exercitibus oporteret,

    Liv. 3, 41, 7:

    senatusconsultum factum est, ut consules inter se provincias Italiam et Macedoniam compararent sortirenturve,

    id. 42, 31, 1; 8, 20, 3; 32, 8, 1; 33, 43, 2; 26, 8, 8;

    41, 6, 1: (consules) comparant inter se ut, etc.,

    id. 8, 6, 13; 10, 15, 12:

    ut consules sortirentur conparerentve inter se, uter, etc.,

    id. 24, 10, 2;

    of the tribunes of the people,

    id. 29, 20, 9;

    of the proprætors,

    id. 40, 47, 1.—
    C.
    (In acc. with I. B.) Si scias quod donum huic dono contra comparet, opposes to this, Ter. Eun. 2, 3, 63.—Hence, * compărātē, adv., in or by comparison, comparatively:

    quaerere (opp. simpliciter),

    Cic. Top. 22, 84.
    2.
    com-păro ( conp-), āvi, ātum, 1 (old form conparassit = comparaverit, Plaut. Ep. 1, 2, 19), v. a.
    I. A.
    Lit.:

    magnifice et ornate convivium comparat (al. apparat),

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 65; Tib. 1, 10, 42:

    sibi remedium ad magnitudinem frigorum,

    Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26: se, to make one ' s self ready, to prepare one ' s self, id. Mil. 10, 28:

    se ad respondendum,

    id. N. D. 3, 8, 19:

    se ad iter,

    Liv. 28, 33, 1; cf. pass., id. 42, 43, 4:

    se ad omnis casus,

    Caes. B. G. 7, 79:

    insidias alicui per aliquem,

    Cic. Clu. 16, 47; cf.:

    dolum ad capiendos eos,

    Liv. 23, 35, 2:

    comparare et constituere accusationem,

    Cic. Verr. 2, 1, 1, § 2; cf.:

    comparare accusatorem filio suo,

    id. Clu. 67, 191:

    fugam,

    Caes. B. G. 4, 18: domicilium [p. 387] ibi, Liv. 1, 34, 10:

    iter ad regem,

    Nep. Alcib. 10, 3 et saep.:

    vultum e vultu,

    to adjust according to, to fashion, Plaut. Am. 3, 3, 5.—

    In the histt. freq. of preparations for war: bellum,

    Nep. Dion, 5, 1; id. Ages. 2, 4; id. Eum. 7, 1; Liv. 9, 29, 5; 32, 28, 7; Cic. Phil. 3, 1, 1 et saep.:

    arma, milites, classem,

    Liv. 42, 30, 11; cf. Nep. Milt. 4, 1; id. Dion, 4, 3; id. Dat. 4, 1 and 4; id. Hann. 3, 2; Liv. 28, 13, 1; 35, 26, 1; Suet. Tib. 25; Curt. 4, 9, 3; cf.:

    arma latroni,

    Quint. 12, 1, 1.— Pass. in mid. force:

    ita fiet ut isdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum simus conparati,

    Auct. Her. 3, 3, 4:

    ab hoc colloquio legati Romani in Boeotiam conparati sunt,

    made ready to go, Liv. 42, 43, 4.—
    (β).
    Absol.:

    ex hac parte diligentissime comparatur,

    Cic. Fam. 16, 11, 3:

    tempore ad comparandum dato,

    Nep. Thras. 2, 2; so Liv. 35, 45, 5; 38, 12, 7.—
    (γ).
    With inf.:

    urere tecta,

    Ov. Tr. 2, 267:

    an ita me comparem, Non perpeti, etc.,

    place myself in a condition, Ter. Eun. 1, 1, 2.—
    B.
    Trop. of the arrangements of nature, of civil life, of manners, customs, etc., to arrange, appoint, ordain, establish; esp. in the pass. impers.:

    ita quoique est in aetate hominum conparatum,

    Plaut. Am. 2, 2, 5; cf. Ter. Heaut. 3, 1, 94 Fleck.; Liv. 3, 68, 10:

    more majorum comparatum est,

    Cic. Rosc. Am. 53, 153; cf.:

    ita comparatum more majorum erat, ne, etc.,

    Liv. 39, 29, 5:

    est ita natura comparatum ut, etc.,

    Plin. Ep. 5, 19, 5:

    praetores, ut considerate fieret, comparaverunt,

    Cic. Quint. 16, 51; so Auct. Her. 4, 16, 23; Ter. Phorm. 1, 1, 7:

    jam hoc prope iniquissime comparatum est, quod in morbis, etc.,

    Cic. Clu. 21, 57:

    eis utendum censeo quae legibus conparata sunt,

    Sall. C. 51, 8.—So rarely of persons:

    sic fuimus semper comparati, ut, etc.,

    Cic. de Or. 3, 9, 32.—
    II. A.
    Prop.:

    negoti sibi qui volet vim parare, Navem et mulierem haec duo conparato,

    Plaut. Poen. 1, 2, 2:

    mihi quadraginta minas,

    id. Ep. 1, 2, 19:

    aurum ac vestem atque alia, quae opus sunt,

    Ter. Heaut. 4, 8, 15:

    pecudes carius,

    Suet. Calig. 27:

    merces,

    Dig. 13, 4, 2 fin.:

    ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda,

    Ter. And. 4, 1, 4; so id. Heaut. 2, 4, 17:

    Sthenius ab adulescentio paulo studiosius haec compararat, supellectilem, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Curt. 5, 6, 3:

    gemmas, toreumata, signa, tabulas,

    Suet. Caes. 47: victum et cultum humanum labore et industriā, Cic. Oecon. ap. Col. 12, praef. § 2: Suet. Calig. 22.—
    2.
    Of abstract things:

    amicitias,

    Cic. Inv. 1, 1, 1; cf. id. Fin. 1, 20, 65:

    auctoritatem sibi,

    Caes. B. G. 5, 53:

    laudes artibus,

    Cic. Fam. 2, 4, 2; id. Off. 2, 13, 45:

    tribunicium auxilium sibi,

    Liv. 9, 34, 3 al.; Hor. Epod. 2, 30.—
    B.
    Trop.: sex (tribunos) ad intercessionem comparavere, brought or gained them over to their side, Liv. 4, 48, 11.

    Lewis & Short latin dictionary > conparo

  • 18 praetexo

    prae-texo, xŭi, xtum, 3, v. a., to weave before or in front, to fringe, edge, border.
    I.
    Lit. (mostly poet.):

    purpura saepe tuos fulgens praetexit amictus,

    Ov. P. 3, 8, 7:

    glaucas comis praetexere frondes,

    weave around, Val. Fl. 3, 436; Plin. 16, 1, 1, § 4:

    praetexit arundine ripas Mincius,

    Verg. E. 7, 12:

    litora curvae Praetexunt puppes,

    id. A. 6, 5:

    fontem violis, Claud. Cons. Prob. et Olybr. 249: limina ramis, Rapt. Pros. 2, 320: ripam ulvis,

    Aus. Idyll. 10, 45:

    sicubi odoratas praetexit amaracus umbras,

    spreads over, Col. 10, 297.—In mid. force:

    utraeque nationes Rheno praetexuntur,

    border on the Rhine, Tac. G. 34.—
    B.
    Transf.
    1.
    To place before or in front (syn.:

    praetendo, praepono): in his voluminibus auctorum nomina praetexui, Plin. praef. § 21: auctores quos praetexuimus volumini huic,

    id. 18, 25, 57, § 212:

    tibi maximus honor excubare pro templis, postibusque praetexi,

    i. e. that your statues stand before the temples, Plin. Pan. 52.—
    2.
    To border, to furnish, provide, or adorn with any thing: ex primo versu cujusque sententiae primis litteris illius sententiae carmen omne praetexitur, the whole poem is bordered (like an acrostic) with the initial letters from the first verse of every sentence (oracle), Cic. Div. 2, 54, 112: omnia quae aguntur acerrime, lenioribus principiis natura praetexuit, has provided with, etc., id. de Or. 2, 78, 317:

    praetexta quercu domus,

    Ov. F. 4, 953; 5, 567:

    summaque praetexat tenuis fastigia chartae, Indicet ut nomen, littera facta, meum,

    let my name be inscribed upon it, Tib. 3, 1, 11.—
    II.
    Trop.
    A.
    To allege as an excuse, to pretend, to assign as a pretext (syn. causor):

    cupiditatem triumphi,

    Cic. Pis. 24, 56:

    nomina speciosa,

    Tac. H. 1, 72.—With acc. and inf.:

    ubicumque ipsi essent, praetexentes esse rempublicam,

    Vell. 2, 62, 3:

    Tigellinus T. Vinii potentia defensus, praetexentis, servatam ab eo filiam,

    Tac. H. 1, 72.—
    B.
    To cover, cloak, conceal, disguise with any thing:

    hoc praetexit nomine culpam,

    Verg. A. 4, 172:

    funera sacris,

    id. ib. 4, 500:

    fraudem blando risu,

    Claud. Ruf. 1, 99.—Hence, praetextus, a, um, P. a., clothed with or wearing the toga praetexta:

    praetextus senatus (for praetextā in dutus),

    Prop. 4 (5), 1, 11:

    pubes,

    Aus. Prof. 18, 7.—
    B.
    In partic.
    1.
    Toga praetexta, and (post-Aug.) absol.: praetexta, ae, f., the outer garment, bordered with purple, worn at Rome by the higher magistrates and by free-born children till they assumed the toga virilis, Cic. Verr. 2, 5, 14, § 36; 2, 1, 44, § 113; id. Q. Fr. 2, 12, 2; Liv. 27, 37; 33, 42; Plin. 9, 39, 63, § 136; 33, 1, 4, § 10 et saep.: praetextā pullā nulli alii licebat uti, quam ei, qui funus faciebat, Paul. ex Fest. p. 236 Müll.—Hence,
    b.
    praetexta, ae, f. (sc. fabula), a tragedy, because celebrated Romans (like Brutus, Decius, Marcellus) were represented in it:

    nostri vestigia Graeca Ausi deserere, et celebrare domestica facta, Vel qui praetextas vel qui docuere togatas,

    Hor. A. P. 286; Pollio ap. Cic. Fam. 10, 32, 3:

    praetextam legere,

    id. ib. 10, 32, 5.—
    2.
    praetextum, i, n.
    a.
    An ornament, as something wrought or fastened in front (post - Aug.):

    pulcherrimum reipublicae praetextum,

    Sen. Ep. 71, 9.—
    b.
    A pretence, [p. 1436] pretext, excuse (post-Aug.; cf.:

    species, simulatio): et praetextum quidem illi civilium armorum hoc fuit: causas autem alias fuisse opinantur,

    Suet. Caes. 30: ad praetextum mutatae voluntatis, under pretext or color of, id. Aug. 12:

    ipse Ravennam devertit praetexto classem alloquendi,

    under pretext, Tac. H. 2, 100:

    praetexto reipublicae,

    id. ib. 3, 80; Sen. Contr. 4, 25, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > praetexo

  • 19 accingo

    ac-cingo, nxi, nctum, 3, v. a.
    I.
    Lit., to gird to or on, to gird round or about (in prose, first after the Aug. per.;

    in poetry, a favorite word with Verg.): lateri ensem,

    Verg. A. 11, 489; and med., to gird one's self:

    accingitur ense,

    id. ib. 7, 640; cf.:

    quo (ense) fuit accinctus,

    Ov. M. 6, 551; so,

    ferro,

    Tac. A. 6, 2.—
    B.
    Transf., to arm, equip, furnish, provide:

    facibus pubes accingitur,

    Verg. A. 9, 74:

    gladiis accincti,

    Liv. 40, 13;

    hence: accinctus miles,

    an armed soldier, Tac. A. 11, 18:

    ornat Phraaten accingitque (sc. diademate imposito) paternum ad fastigium,

    id. ib. 6, 32:

    accinctus gemmis fuigentibus ensis,

    Val. Fl. 3, 514.
    II.
    Fig.
    A.
    In gen., to endow, provide; in medicine:

    magicas accingier artes,

    to have recourse to, Verg. A. 4, 493.—
    B.
    In part.: accingere se or accingi, to enter upon or undertake a thing, girded, i. e. well prepared, to prepare one's self, make one's self ready (taken from the girding of the flowing robes when in active occupation); constr. absol., with ad, in, dat., or inf.:

    tibi omne est exedendum, accingere,

    make yourself ready, Ter. Ph. 2, 2, 4; so id. Eun. 5, 9, 30; Lucr. 2, 1043:

    illi se praedae accingunt,

    Verg. A. 1, 210:

    accingi ad consulatum,

    Liv. 4, 2; in Tac. very often actively, to make any one ready for something:

    turmas peditum ad munia accingere, A. 12, 31: accingi ad ultionem,

    id. H. 4, 79:

    in audaciam,

    id. ib. 3, 66 al.; with inf.:

    accingar dicere pugnas Caesaris,

    Verg. G. 3, 46;

    so: navare operam,

    Tac. A. 15, 51.—
    b.
    Also in the active form, as v. neutr. = se accingere: age, anus, accinge ad molas, Pompon. ap. Non. 469, 28 (Rib. Com. Rel. p. 235):

    accingunt omnes operi,

    all go vigorously to the work, Verg. A. 2, 235.—Hence, ac-cinctus, a, um, P. a., well girded.
    A.
    Lit.: cujus aut familiaris habitus condecentior aut militaris accinctior, Auson. Grat. Act. 27.—
    B.
    Fig., ready, strict (opp. negligens):

    tam in omnia pariter intenta bonitas et accincta,

    Plin. Pan. 30 fin.:

    comitatus,

    id. ib. 20, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > accingo

См. также в других словарях:

  • furnish — fur‧nish [ˈfɜːnɪʆ ǁ ˈfɜːr ] verb [transitive] 1. to provide or supply something: • Each company is required to furnish details of its market position to the Bank of England at the close of business each day. • The company entered into a hire… …   Financial and business terms

  • furnish */ — UK [ˈfɜː(r)nɪʃ] / US [ˈfɜrnɪʃ] verb [transitive] Word forms furnish : present tense I/you/we/they furnish he/she/it furnishes present participle furnishing past tense furnished past participle furnished 1) to provide furniture for a room or house …   English dictionary

  • furnish — [[t]fɜ͟ː(r)nɪʃ[/t]] furnishes, furnishing, furnished 1) VERB If you furnish a room or building, you put furniture and furnishings into it. [V n with n] Many proprietors try to furnish their hotels with antiques. [Also V n] 2) VERB If you furnish… …   English dictionary

  • furnish — fur|nish [ fɜrnıʃ ] verb transitive * 1. ) to provide furniture for a room or house: Furnishing a new home can be very expensive. be furnished with: Her study was furnished with an antique desk and chair. 2. ) to provide someone with something… …   Usage of the words and phrases in modern English

  • furnish — [ˈfɜːnɪʃ] verb [T] 1) to provide furniture for a room or house 2) to provide someone with something that they need, especially information Lyall s evidence may have furnished police with a vital clue.[/ex] …   Dictionary for writing and speaking English

  • Furnish — Fur nish (f[^u]r n[i^]sh), v. t. [imp. & p. p. {Furnished}; p. pr. & vb. n. {Furnishing}.] [OF. furnir, fornir, to furnish, finish, F. fournir; akin to Pr. formir, furmir, fromir, to accomplish, satisfy, fr. OHG. frumjan to further, execute, do,… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • furnish — 1 *provide, supply Analogous words: *get, obtain, procure, acquire, secure: *prepare, fit, ready, qualify, condition Antonyms: strip 2 Furnish, equip, outfit, appoint, accouter, arm are comparable when they mean to supply a person or something… …   New Dictionary of Synonyms

  • furnish — furnisher, n. /ferr nish/, v.t. 1. to supply (a house, room, etc.) with necessary furniture, carpets, appliances, etc. 2. to provide or supply (often fol. by with): The delay furnished me with the time I needed. n. 3. paper pulp and any… …   Universalium

  • furnish — fur•nish [[t]ˈfɜr nɪʃ[/t]] v. t. 1) to supply (a house, room, etc.) with necessary appliances, esp. furniture 2) to provide or supply (often fol. by with): The delay furnished me with extra time[/ex] • Etymology: 1400–50; < OF furniss , long s …   From formal English to slang

  • furnish — fur|nish [ˈfə:nıʃ US ˈfə:r ] v [T] [Date: 1400 1500; : Old French; Origin: furnir to complete, provide equipment ] 1.) to put furniture and other things into a house or room ▪ Having bought the house, they couldn t afford to furnish it. furnish… …   Dictionary of contemporary English

  • furnish — verb (T) 1 to put furniture and other things into a house or room: The apartment was furnished in Art Deco style. | furnish sth with sth: a room furnished with a desk and swivel chair 2 to supply or provide something: They were asked to furnish… …   Longman dictionary of contemporary English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»